Κατασκευή Μπαγλαμά-Baglama construction 16.

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ (ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΑΣΤΙΕΡΑΣ ΜΠΑΓΛΑΜΑ)
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ)

   Φίλες και φίλοι καλησπέρα σας και Χριστός Ανέστη, χρόνια πολλά με υγεία σε εσάς και τις οικογένειες σας! Σήμερα θα αναλύσουμε κάποια πολύ σημαντικά θέματα που σχετίζονται με την ταστιέρα, τα θέματα αυτά είναι απαραίτητα να  τα γνωρίζει, όποιος ενδιαφέρεται να κατασκευάζει σωστές και ποιοτικές ταστιέρες. Πριν ασχοληθούμε με την καθεαυτή τεχνική κατασκευής της ταστιέρας του μπαγλαμά ,μια «νοητική προπαίδεια» είναι εξόχως σημαντική για να κατανοηθεί το πόσο υψίστης σημασίας είναι η ορθή κατασκευή της ταστιέρας, εάν η ταστιέρα δεν είναι σωστή και ακριβής στην κατασκευή της και το καλύτερο μουσικό όργανο δυστυχώς δεν μπορεί να «κελαηδήσει»… και δεν είναι μόνο τα προβλήματα φαλτσαρίσματος και της αλλοίωσης των μουσικών τόνων,εκτός ότι το όργανο δεν θα είναι τονικά σωστό κινδυνεύει και από ένα σύνολο κακών επακόλουθων ,από την δυσκολία παιξίματος μέχρι και την ύπαρξη στατικών προβλημάτων ,όπως επίσης από το σκέβρωμα του μπράτσου μέχρι τον κίνδυνο ακόμη και ξεκολλήματος αυτής κ.λπ.

   Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την ανάλυση των θεμάτων αυτών που θα μας δώσουν την ικανότητα να προχωράμε σωστά αλλά και να αντιμετωπίζουμε την όποια δυσκολία προκύψει αποτελεσματικά, φυσικά η εξάσκηση είναι το κλειδί για κάθε βελτίωση της δουλειάς μας, αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ!

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΣΤΙΕΡΑ

   Η ξυλεία η οποία έχει πλέον καταξιωθεί στα χέρια επαγγελματιών αλλά και ερασιτεχνών οργανοποιών είναι ο έβενος, ο έβενος ανήκει στο γένος Diospyros. Στο παγκόσμιο εμπόριο μπορούμε να βρούμε πολλά και διαφορετικά είδη έβενου, συνήθως οι έβενοι που χρησιμοποιούμε για την κατασκευή της ταστιέρας είναι ο Αφρικανικός έβενος και ο Ινδικός, διάφορες άλλες ονομασίες ανάλογα το μέρος είναι: gaboon ebony,Andaman ebony,Macassar ebony, Ceylon ebony κ.λπ.

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΒΕΝΟΥ

ΟΝΟΜΑ	ΚΑΘΑΡΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΣΕ gr/cm3	ΑΝΤΟΧΗ	ΧΡΗΣΗ	ΧΡΩΜΑ	ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Macassar ebony (Diospyros celebica)	1,05	Μεγάλη αντοχή σε μύκητες, έντομα, μυρμήγκια και στις καιρικές συνθήκες.	Ταστιέρες μουσικών οργάνων, καβαλάρηδες, ενισχυτικά μπράτσων, μουσικά όργανα, πολύτιμοι καπλαμάδες, καλλιτεχνικά αντικείμενα, τορνευτά αντικείμενα, πολύτιμες εργασίες επίπλων.	Στον πυρήνα έως το βαθύ μαύρο.	Πολύ στέρεο και σκληρό ξύλο, ελάχιστα κινησιακά φαινόμενα, επεξεργασία με κοφτερά εργαλεία, ανομοιομορφία στην κατεύθυνση των ινών του(νερών),χρειάζεται επεξεργασία για λείο φινίρισμα, αντέχει στις καιρικές συνθήκες και στα περισσότερα έντομα.

   Μια άλλη επίσης καλή επιλογή ξύλου για ταστιέρα είναι ο Βραζιλιάνικος ή ο Ινδικός παλίσανδρος.

Ο Ινδικός παλίσανδρος είναι μια πολύ καλή επιλογή, ειδικά για τα πρώτα όργανα που κατασκευάζει κανείς γιατί είναι σταθερό ξύλο και πιο εύκολο στο πλάνισμα με το χέρι από τον έβενο. Άλλα είδη που μπορούμε να συναντήσουμε είναι τα παρακάτω: Madagascar rosewood,Bolivian rosewood κ.λπ.

ΑΠΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ

   Όταν αγοράζουμε ταστιέρες από καταστήματα με είδη οργανοποιίας και τις προμηθευόμαστε σε μορφή billet, θα πρέπει να τις εξετάζουμε κάτω από ένα δυνατό φως και να ελέγχουμε για σχισίματα, σκεβρώματα και διάφορες άλλες βλάβες, ελέγχουμε επίσης και τα σόκορα γιατί εκεί συνήθως υπάρχουν σχισίματα ξήρανσης.

   Για να ελέγξουμε την επιπεδότητα του τεμαχίου που έχουμε προμηθευτεί, τοποθετούμε την ταστιέρα σε μια επίπεδη και σκληρή επιφάνεια και κοιτάμε αν κάθεται απολύτως επίπεδα επάνω στην επιφάνεια αυτή. Μια πολύ ελαφριά κυρτότητα στο billet μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνο εάν γίνεται επίπεδη η ταστιέρα με αντίστοιχη ελαφριά πίεση εκ μέρους μας. Στην φωτογραφία No 91 φαίνεται ένα τεμάχιο έβενου,ενώ στην φωτογραφία No 92 φαίνεται η μέτρηση της υγρασίας με υγρασιόμετρο.

Φωτογραφία No 91 Το ξύλο του έβενου.

Φωτογραφία No 92  Μέτρηση υγρασίας.

Η ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

   Λέγοντας κλίμακα κατασκευής ,εννοούμε το μήκος της ελεύθερης χορδής ,μεταξύ δύο σταθερών σημείων,στα έγχορδα όργανα το μήκος αυτό καθορίζεται μεταξύ του προσκέφαλου(μικρός καβαλάρης ή μαξιλάρι ή κόκαλο) και του μεγάλου καβαλάρη(γέφυρα ή ζυγός). Αυτό το μήκος μεταξύ των δύο παραπάνω στοιχείων μετριέται σε χιλιοστά(mm) και καθορίζει την κλίμακα κατασκευής.

    Έτσι όταν λέμε για παράδειγμα πως ένα μπουζούκι έχει κλίμακα κατασκευής 670mm ,εννοούμε ακριβώς το παραπάνω μήκος της ελεύθερης χορδής μεταξύ των δύο σταθερών σημείων αναφοράς ή ένας μπαγλαμάς έχει κλίμακα 350 mm πάλι εννοούμε το μήκος της ελεύθερης χορδής. Τα μουσικά όργανα κατασκευάζονται σε διάφορες κλίμακες μικρότερες ή μεγαλύτερες ανάλογα με τις προτιμήσεις του τεχνίτη αλλά και του οργανοπαίκτη αφού η κλίμακα κατασκευής επηρεάζει και τον παραγόμενο ήχο.

ΚΑΙ ΛΙΓΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΓΙΑ ΒΑΘΥΤΕΡΗ ΜΕΛΕΤΗ

   Για να υπολογίσουμε τις θέσεις που θα χαράξουμε την ταστιέρα ,για την τοποθέτηση των τάστων πρέπει να διαλέξουμε την φόρμουλα υπολογισμού, υπάρχουν διάφορες φόρμουλες, μια εξ αυτών που χρησιμοποιείται πάρα πολύ προκύπτει από την δωδεκάτη ρίζα του δύο, ο αριθμός που προκύπτει είναι 1.0594631,αυτό σημαίνει πως η κλίμακα κατασκευής(scale length) θα είναι 1.0594631 φορές  η απόσταση από το πρώτο τάστο μέχρι το τέλος της κλίμακας, από το παραπάνω προκύπτει η σχέση 1.0594631/.0594631=17.817152 ή με στρογγυλοποίηση 17.817. Αυτός είναι και ο αριθμός με τον οποίο μπορούμε να υπολογίσουμε τις θέσεις των τάστων που θα τοποθετήσουμε στην ταστιέρα. Θα επανέλθουμε στο θέμα κατά την χάραξη της κλίμακας. Αξίζει να μνημονεύσουμε εδώ την καθοριστική συμβολή του μεγάλου Έλληνα Επιστήμονα Πυθαγόρα(580π.Χ- 490 π.Χ.) ο οποίος ασχολήθηκε με πολλές επιστήμες όπως: μαθηματικά,αστρονομία,ιατρική,μουσική και όχι μόνο,φυσικά για όσους ασχολούνται με την μουσική και την κατασκευή μουσικών οργάνων αξίζει να έρθουν σε επαφή με τις επιστημονικές μελέτες του για τις αρμονικές σειρές,το μονόχορδο κ.λπ.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ

·        Πλάνη χειρός

·        Ξύστρα ξύλου

·        Σταθερή γωνιά

·        Μεταβλητή γωνιά

·        Μαχαιράκι καλλιτεχνίας

·        Μεταλλικό κανόνα

·        Ράσπα

·        Λίμα με λεπτή οδόντωση

·        Μύτες τρυπανιού

·        Γυαλόχαρτα

·        Πριόνι τάστων

·        Σφιγκτήρες ξυλουργού

·        Σφυρί

·        Μολύβια και λεπτούς μαρκαδόρους

·        Ταινία διπλής όψεως

·        Τάκους από φελλό

·        Παχύμετρο

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΑΣΤΙΕΡΑΣ

·        Ταστιέρα από έβενο

·        Τάστα σε βέργες

·        Κόλλα για σκληρά ξύλα

·        Φιλέτο από celluloid ή ξύλινο

·        Τσαμπουκάδες

·        Μαύρος στόκος ξύλου

·        Lemon oil

·        Μια κάρτα επισκεπτηρίου για οδηγό βάθους χάραξης

Τα λέμε σύντομα με την διαδικασία και την τεχνική κατασκευής της ταστιέρας!